មាននាយពាណិជ្ជម្នាក់មានភរិយារូបស្រស់ឆើតឆាយ ចូលចិត្តរួមបេតីតែជាមួយខ្ញុំបម្រើរបស់ខ្លួន។ថ្ងៃមួយនាយពាណិជ្ជឃើញភរិយាកំពុងថើបជញ្ជក់មាត់ជាមួយបាវបម្រើម្នាក់។ឃើញប្ដីដើរចូលមកនាងជាភរិយា ច្រានខ្ញុំបម្រើនោះចេញ ហើយដើរទៅក្លែងនិយាយប្រាប់ស្វាមីថា៖ នាថ! អ្នកបម្រើនេះ គំនិតមារយាទអាក្រក់ណាស់ វាហ៊ានលួចកប៌ូខ្ញុំទិញទុកឱ្យបង យកទៅសុី។ ខ្ញុំហិតក្លិនមាត់វាដឹងច្បាស់ណាស់។ អត្ថបទទាក់ទង៖ រឿង អណ្ដូងកខ្វក់ អ្នកបម្រើនោះ ក្រោកឡើងធ្វើជាខឹងច្រឡោតតោតតូង និយាយថា៖ ខ្ញុំសូមលាហើយ...
រឿងខ្លីអត្ថន័យអប់រំ
នៅក្នុងភូមិដាច់ស្រយាលមួយ មានអ្នកភូមិរស់នៅដោយអាស្រ័យផលលើអណ្ដូងមួយកន្លែង។ អណ្ដូងនោះ មានទឹកមិនចេះរីកស្ងួត ទឹកខួបប្រាំងខួបវស្សា ទឹកថ្លាឆ្វង់ ពុំមានជាតិប្រៃ ឬធុំក្លិនអ្វីឡើយ។ អ្នកភូមិទាំងក្មេងចាស់ ប្រុសស្រី តែងនាំគ្នាប្រើប្រាស់ ងូត បោកគក់ ដាំស្ល សព្វសារពើ… និងរាល់តម្រូវការទឹកគ្រប់យ៉ាងគឺពឹងផ្អែកលើអណ្ដូងនោះទាំងអស់។ រយៈពេលពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ...
មានទាសករម្នាក់ឈ្មោះ អង់ដ្រូគ្លីស (Androcles) បានរត់គេចចេញពីចៅហ្វាយនាយរបស់ខ្លួនចូលទៅក្នុងព្រៃ។ គាត់បានដើរត្រាច់ចរពេញព្រៃ បានជួបនឹងសត្វតោមួយដែលកំពុងដេកថ្ងូរដោយការឈឺចាប់។ គាត់បានរត់ត្រឡប់ក្រោយវិញ តែដោយមិនឃើញសត្វតោដេញតាម គាត់ក៏ត្រឡប់ទៅរកមើលហេតុ។ គាត់បានដើរទៅជិតសត្វតោ ហើយឃើញក្រញាំជើងតោ មានជាប់បន្លាដែលធ្វើឱ្យហើម និងមានហូរឈាម។ គាត់បានដកបន្លានោះចេញ ហើយរុំរបួសក្រញាំជើងសត្វតោនោះ។ ក្រោយបាត់ឈឺ វាក៏ងើបមកលិឍដៃគាត់ដូចជាសត្វឆ្កែដ៏ស្លូតមួយ។...
ថ្ងៃមួយ កញ្ជ្រោងមួយ បានចូលទៅជិតដំរី ហើយនិយាយថា៖ “បងដំរីមើលចុះ វាគួរឱ្យអស់សំណើចណាស់ ទានោះវាចេះតែនិយាយអាក្រក់ពីបងពីក្រោយខ្នង។ គាត់និយាយតែរឿងកុហក! បងត្រូវប្រដៅគាត់ជាមេរៀន!” ដំរីងក់ក្បាលហើយឆ្លើយថា “ខ្ញុំនឹងប្រដៅគាត់នូវមេរៀនមួយ ហើយបំបែកឆ្អឹងនៅក្នុងខ្លួនរបស់គាត់! កញ្ជ្រោងឯងទៅដេកសិនទៅ ទុកគាត់ឱ្យខ្ញុំ”។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ កញ្ជ្រោងត្រឡប់មកវិញ ហើយនិយាយថា៖...
កសិករម្នាក់ បានដាំដើមឬស្សី។ កសិករ ស្រោចទឹកជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ មួយឆ្នាំក្រោយមក ប៉ុន្តែមិនឃើញសញ្ញានៃជីវិតដុះ គ្មានការលូតលាស់ គ្មានពន្លកអីសោះ។ ឆ្នាំទីពីរ ទីបី និងទីបួន គឺដូចគ្នានឹងឆ្នាំទីមួយដែរ។ ការអត់ធ្មត់ និងជំនឿរបស់គាត់ចំពោះដើមឫស្សីនេះ បានរសាត់ទៅ គឺគ្មានសង្ឃឹមទេ។ ប៉ុន្តែ...
នៅក្រុងពារាណសី មានអ្នកជ្រលក់ម្នាក់ឈ្មោះកប៌ូរបដកៈ ។ អ្នកជ្រលក់នោះអង្គុយនិយាយលេងជាមួយប្រពន្ធក្មេងស្រស់ប្រិមប្រិយកំពុងពេញពាល ដោយក្ដីស្នេហ៍ស្នាលអស់កាលយូរ ហើយដេកប្រកៀកប្រឱបគ្នាលន់លក់ស៊ប់មិនដឹងខ្លួន ។ កាលនោះ មានចោរម្នាក់ចូលមកលបលួចទ្រព្យក្នុងផ្ទះអ្នកជ្រលក់នោះ ។ នៅក្នុងទីលានផ្ទះនោះ គេមានចងលាមួយទុក មានឆ្កែមួយចូលទៅដេកជាមួយលានោះដែរ លាក៏និយាយទៅកាន់ឆ្កែថា៖ ហៃសម្លាញ់! មុខការនេះជាកិច្ចធុរៈឯងហើយ ហេតុអ្វីក៏ឯងមិនព្រុសឲ្យឮខ្លាំងឡើងឲ្យម្ចាស់យើងភ្ញាក់?...
រឿង តោ និងកណ្តុរ ផ្តល់គំនិតដល់អ្នកដឹកនាំអំពីរឿងដែល “មិនសមនឹងតម្លៃ” ដោយតំណាលថា៖ មានកណ្ដុរមួយបានអួតប្រាប់មិត្តភក្ដិថា “ខ្ញុំអាចបង្រ្កាបតោបាន” ទើបនាំហ្វូងកណ្ដុរទៅរកតោក្នុងព្រៃ។ ពេលជួបតោ កណ្ដុរក៏ស្រែកថា “នែ! ហ៊ានប្រយុទ្ធជាមួយខ្ញុំទេ?” តោឮដូច្នេះ ក៏ដើរចេញទៅ រួចកណ្ដុរក៏សួរទៀតថា “ខ្លាចខ្ញុំឫ?”...
មានកសិករពីរនាក់រស់នៅក្បែរគ្នា។ ម្នាក់ជាកសិករចិញ្ចឹមមាន់ និងម្នាក់ទៀតជាកសិករដាំពោត។ កសិករចិញ្ចឹមមាន់មានចិត្តស្អប់ និងរើសអើងកសិករដាំពោតដោយសារតែគាត់កាន់សាសនា និងវប្បធម៌ផ្សេងគ្នា។ គាត់ពិតជាលម្អៀងណាស់ បើធៀបទៅនឹងអ្នករស់នៅភូមិផងរបងជាមួយគ្នាផ្សេងៗទៀត។ នៅពេលណាដែលគាត់ឃើញកសិករដាំពោត គាត់តែងតែជេរប្រមាថសាសនា និងប្រើពាក្យជេរប្រមាថគាត់ផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជំនួសឱ្យការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះអាកប្បកិរិយាដ៏ឈ្លើយរបស់គាត់ កសិករដាំពោតហាក់ដូចជាមិនខ្វល់ខ្វាយអ្វីទាំងអស់ ផ្ទុយទៅវិញគាត់សើចតិចៗ ហើយគ្រវីក្បាលដាក់គាត់។ នៅពេលនោះកសិករចិញ្ចឹមមាន់ពិតជាឆ្ងល់ខ្លាំងណាស់...
