ការអនុវត្តល្អបំផុតចំនួន ៥ សម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្មសម្រាប់ទិញយីហោធ្វើបន្ត

ហ្វ្រេនឆាយ (Franchise) គឺជាកិច្ចសន្យារវាងម្ចាស់អាជីវកម្ម (អ្នកទិញហ្វ្រេនឆាយ) និងម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនមេ (អ្នកលក់ហ្វ្រេនឆាយ) ដែលបានផ្តល់សិទ្ធិឲ្យចែកចាយសេវាកម្ម ឬផលិតផលរបស់ក្រុមហ៊ុនមេ។ ម្ចាស់អាជីវកម្មដែលទិញហ្វេ្រនឆាយពីក្រុមហ៊ុនមេ ត្រូវគេហៅថា អ្នកកាន់ហ្វ្រេនឆាយ។ មានហាងប្រភេទហ្វេ្រនឆាយជាច្រើនកំពុងតែចរាចរសកម្មភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង ដែលបានកើបយកទឹកប្រាក់យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់។

យោងទៅតាមច្បាប់សហព័ន្ធ ការរៀបចំទាំងនេះ ត្រូវតែរួមបញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិសំខាន់ៗ​ រួមទាំងកាលវិភាគ ថ្លៃសេវា និងការប្រើពាណិជ្ជសញ្ញា ឬឈ្មោះពាណិជ្ជកម្ម ដើម្បីត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្មត្រឹមត្រូវ។

ខណៈពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្មមានលក្ខណៈស្តង់ដាស្របជាមួយការចរចាតាមលក្ខខណ្ឌរបស់អាជីវកម្មដែលអ្នកទិញសិទ្ធ អត្ថបទនេះ គឺសម្រាប់អ្នកដែលចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការបើកសិទ្ធិអាជីវកម្ម។

មិនថាជាភោជនីយដ្ឋាន ឬហាងកាហ្វេ ការទិញសិទ្ធិអាជីវកម្មដែលមានស្រាប់ ទាមទារដើម្បីបើកដំណើរការបណ្តាក់ទុនដោយជោគជ័យ។ ជាថ្នូរនឹងថ្លៃឈ្នួល អ្នកទទួលបានក្នុងការប្រើប្រាស់ស្លាកសញ្ញា និងមានសិទ្ធិប្រើពាណិជ្ជកម្មរបស់យីហោដែលល្បីក្នុងការអភិវឌ្ឍអាជីវកម្ម ក្រោមឈ្មោះយីហោដែលល្បីស្រាប់លើទីផ្សារ។ 

កាត់បន្ថយកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អ្នកយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីបង្កើនការទទួលស្គាល់ម៉ាក ឬយីហោដែលមានឈ្មោះលើទីផ្សារស្រាប់ អ្នកក៏នឹងទទួលបានការរៀបចំសម្ភារៈនិងដេគ័រសម្រាប់ហាងរបស់អ្នករួចជាស្រេច ផ្តល់ឱ្យអ្នកនូវរូបមន្ត និងដំណើរការដែលត្រូវបានបញ្ជាក់រួចហើយនៅក្នុងទីផ្សារ។

មុនពេលអ្នកសំរេចចិត្តទិញសិទ្ធអាជីវកម្ម អ្នកនឹងត្រូវការកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្មដែលធ្វើឱ្យការរៀបចំរបស់អ្នកមានលក្ខណៈជាផ្លូវការសិន។ មុនពេលចុះហត្ថលេខា អ្នកគួរតែមានការយល់ដឹងឱ្យបានច្បាស់ថាតើកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិយីហោគឺជាអ្វី? ជាធម្មតា ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់មុនពេលយល់ព្រមលើការទិញសិទ្ធអាជីវកម្ម មុនពេលអ្នកត្រូវខាតប្រាក់របស់អ្នក។

១. តើអ្វីទៅជាកិច្ចព្រមព្រៀងទិញសិទ្ធិផ្តាច់មុខ?

កិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្ម គឺជាសិទ្ធិស្របច្បាប់មួយដែលចងភ្ជាប់គ្នារវាងសិទ្ធិអាជីវកម្ម និងសិទ្ធិអាជីវកម្ម។ ឯកសារនេះ បង្ហាញពីការរំពឹងទុកកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិ និងការរឹតត្បិតសម្រាប់ប្រតិបត្តិការក្នុងសិទ្ធិអាជីវកម្ម។ កិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្ម ក៏បានបង្ហាញពីកាលវិភាគថ្លៃសេវាដែលសិទ្ធិអាជីវកម្មផ្តល់សិទ្ធិឲ្យអ្នកទិញបន្ត Franchisor រួមទាំងចំនួនទឹកប្រាក់ ឬភាគរយ និងការទូទាត់។

២. តើកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិប្រើប្រាស់យីហោដំណើរការយ៉ាងដូចម្តេច?

កិច្ចព្រមព្រៀង Franchise ផ្តល់សិទ្ធិក្នុងការប្រើប្រាស់កម្មសិទ្ធិបញ្ញា និងធនធានរបស់យីហោទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនមួយសម្រាប់ចំនួនទឹកប្រាក់ដែលបានកំណត់ទុកជាមុន។ សិទ្ធិ និងប្រាក់ឧបត្ថម្ភដែលត្រូវបានប្រគល់ឱ្យម្ចាស់ដើមក្នុងសិទ្ធិអាជីវកម្ម គឺមានលក្ខណៈជាក់លាក់ ហើយទុកកន្លែងទំនេរតិចតួចសម្រាប់ការពង្រីក ឬកំហុសក្នុងអាជីវកម្ម Franchisee ។

អ្នកត្រូវបានអនុញ្ញាតិឲ្យប្រើរបស់តាមម្ចាស់យីហោដើម ដែលផ្តល់សិទ្ធិឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់។ ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងសិទ្ធិអាជីវកម្មរបស់អ្នកនិយាយថា អ្នកអាចធ្វើបានតែរឿង ៣ យ៉ាង នោះអ្នកមិនអាចធ្វើលើសពីបីរឿងនោះទេ ដោយអ្នកត្រូវគោរពតាមបទបញ្ជារបស់ម្ចាស់យីហោដើម ដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង។

បទប្បញ្ញត្តិរបស់ម្ចាស់យីហោដើម អ្នកត្រូវបានអនុវត្ត ដើម្បីធានាបាននូវយីហោជាបន្តតាមស្តង់ដាររបស់យីហោ ត្រូវបានគាំទ្រយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនមិនថានៅក្នុងប្រទេសណាក៏ដោយនៅលើពិភពលោក ឲ្យតែចង់ទិញសិទ្ធអាជីវកម្ម (franchise) អ្នកត្រូវគោរពតាមច្បាប់របស់ម្ចាស់យីហោដើម។

៣. តើអ្វីទៅជាឯកសារបង្ហាញសិទ្ធិអាជីវកម្ម?

តាមច្បាប់ អ្នកជំនួញ ត្រូវផ្តល់សិទ្ធិឲ្យទៅអ្នកដែលចង់ទិញសិទ្ធិអាជីវកម្ម នូវឯកសារបង្ហាញសិទ្ធិអាជីវកម្មដើម្បីពិនិត្យមើលឡើងវិញមុនពេលមានបង់ប្រាក់។ សិទ្ធិផ្តាច់មុខរួមមានឯកសារដូចជា៖

• ព័ត៌មានអំពីសិទ្ធិអាជីវកម្ម
• ព័ត៌មានហិរញ្ញវត្ថុរួមទាំងការប៉ាន់ស្មានការវិនិយោគប្រាក់ដំណាក់កាលដំបូង
• របស់របរដែលពាណិជ្ជករមានសិទ្ធិ
• លក្ខខណ្ឌដែលបានផ្តល់ឱ្យសិទ្ធិផ្តាច់មុខទៅអ្នកទិញសិទ្ធ
• គ្រោងនៃអ្វីដែលនឹងមាននៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្ម​

៤. តើអ្វីជារឿងធម្មតាត្រូវបានរួមបញ្ចូលនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្ម?

មានកត្តា ៣ ត្រូវតែរួមបញ្ចូលនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិអាជីវកម្ម៖

• ថ្លៃឈ្នួលសិទ្ធ! ចំនួនទឹកប្រាក់មួយចំនួនត្រូវតែបង់ដោយម្ចាស់ហាងទៅឱ្យម្ចាស់សិទ្ធិអាជីវកម្ម។
• ពាណិជ្ជសញ្ញា (សញ្ញា​ដែល​បញ្ជា​ក់ដោយ​ស្ថាប័ន​មាន​សមត្ថកិច្ច ​ដើម្បី​តាង​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន ​ឬ​ផលិតផល​ណាមួយ​) ឬឈ្មោះពាណិជ្ជកម្ម។ សិទ្ធិនេះ ត្រូវទទួលបានការអនុញ្ញាតនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ដើម្បីប្រើប្រាស់កម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ក្រុមហ៊ុន ដូចជាស្លាកសញ្ញា និងឈ្មោះពាណិជ្ជកម្ម។
• ប្រព័ន្ធទីផ្សារ ឬវិធីសាស្រ្តនៃប្រតិបត្តិការ សិទ្ធិអាជីវកម្ម ត្រូវបានផ្តល់ឱ្យនូវប្រព័ន្ធសម្រាប់ទីផ្សារ និងផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម។ ដូចជាផ្ទាំងរូបភាព និងការផ្សព្វផ្សាយជាមួយព័ត៌មានដែលមានកម្មសិទ្ធិអំពីរបៀបដំណើរការសិទ្ធិអាជីវកម្ម ដែលបានកត់សម្គាល់ថាកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិផ្តាច់មុខមួយចំនួនផ្តល់ជូនទាំង២។ ឧទាហរណ៍ ទិញសិទ្ធអាជីវកម្ម អាចផ្តល់នូវប្រព័ន្ធទីផ្សារ និងវិធីនៃការប្រតិបត្ដិការ ខណៈពេលដែលសេវាកម្មម្ចាស់ដើម អាចផ្តល់តែវិធីសាស្រ្តនៃប្រតិបត្តិការមួយតែប៉ុណ្ណោះ។

ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងមិនមានរួមបញ្ចូលកត្តាទាំង ៣ នេះទេ ច្បាប់សហព័ន្ធ ចាត់ទុកវាជាកិច្ចព្រមព្រៀងក្លែងក្លាយដែលមិនមានជាសមាជិក ឬមានអាជ្ញាប័ណ្ណសម្រាប់ប្រើប្រាស់យីហោណាមួយបានទេ។ កិច្ចព្រមព្រៀង អាចប្រែប្រួលអាស្រ័យលើប្រភេទ និងទំហំ សិទ្ធិយីហោក្នុងចំណោមកត្តាផ្សេងទៀត។ រាល់យីហោ franchisee នីមួយៗ គឺខុសគ្នាបន្តិចបន្តួច ពីព្រោះយីហោនីមួយៗចង់បានការទិញសិទ្ធបន្តសម្រាប់ការរីកចំរើនរបស់ពួកគេ។

៥. តើអ្នកអាចចរចាលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិផ្តាច់មុខបានទេ?

មិនមែនរាល់កិច្ចព្រមព្រៀងសិទ្ធិយីហោ ត្រូវបានកំណត់ជាការត្រឹមត្រូវទាំងអស់ទេ ប៉ុន្តែអាស្រ័យលើសិទ្ធិអាជីវកម្មអាចមានកន្លែងដើម្បីចរចាចំណុចជាក់លាក់មួយ។ យីហោចាស់ និងថ្មី ដែលបង្កើតឡើងច្រើន ទំនងជាមិនមានភាពបត់បែនច្រើនទេ ខណៈពេលដែលសិទ្ធិអាជីវកម្មថ្មី អាចនឹងមានភាពងាយស្រួលក្នុងការទទួលបានអតិថិជនច្រើនក្នុងទីផ្សារ។ ហើយកត្តាសំខាន់ដែលអ្នកអាចចរចាបាន គឺមានដូចជា៖

• ដែនដី៖ ភាពផ្តាច់មុខនៅក្នុងលេខកូដតំបន់ ZIP សង្កាត់ ឬចម្ងាយពីទីតាំងរបស់អ្នកអាចត្រូវបានស្នើសុំ។ នេះអាចជួយកាត់បន្ថយការប្រកួតប្រជែង និងបង្កើនឱកាសនៃភាពជោគជ័យនៃទីតាំងយីហោរបស់អ្នក។
• ជំនួយការបើកធំ៖  នៅពេលដល់ពេលវេលានៃការបើកសម្ពោធហាងទី ២ ឬទី៣ របស់អ្នក សិទ្ធិអាជីវកម្ម អាចនឹងមានឆន្ទៈក្នុងការផ្តល់ជំនួយបន្ថែម ដូចជាបុគ្គលិកផ្នែកទីផ្សារ ឬប្រាក់ដើម្បីជួយជំរុញការបើកសិទ្ធិអាជីវកម្មថ្មីរបស់អ្នក។
• ការផ្ទេរ៖ អ្នកប្រហែលជាអាចចរចាពីសមត្ថភាពក្នុងការផ្ទេរសិទ្ធិផ្តាច់មុខទៅឱ្យអ្នកទទួលមរតក ដែលជាផ្នែកមួយនៃទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នក។

អត្ថបទទាក់ទង

វិធីសាស្រ្ត ៩ យ៉ាង ដើម្បីជ្រើសរើសសហស្ថាបនិកអាជីវកម្មរបស់អ្នក